بهترین مرجع مسجد غدیر باباعلی مشهد

مجمع الجزایر مالایا به باعث موقعیت خاص مسجد غدیر بلوار معلم مشهد جغرافیایی، در حین تاریخ محل مناسبی برای تردد بازرگانان بوده می‌باشد و کالاهای گوناگونی در مسیرهای بین شرق و غرب از این حیطه رد و بدل می­گردیده‌است. قبل از شرایط ممتاز و ترانزیتی این حوزه‌، جزایر سوماترا، جاوه و ملوک، به سبب وفور ادویه، به خودی خود از مداقه زیادی برخوردار بوده است. بازرگانان ضمن خریدوفروش فرآورده، افکار، عقاید و باورهای فقاهتی، مذهبی و فرهنگی را نیز به بومیان عرضه می‌کردند. بازرگانان مسلمان هندی، ایرانی و عرب تمامی در نشر مسجد غدیر باباعلی راهنمایی مشهد و توسعه اسلام در این حوزه‌ مؤثر بودند و هرکدام به نوعی باورهای مذهبی را ترویج و تعمیق می‌کردند.

شاید علت عمدة اختلاف نظر و تردیدها­ی تاریخی جانور در زمینه‌ی تاریخ ورود و پیشرفت اسلام در آسیای جنوب شرقی و همچنین هویّت اولی داعیان و مبلّغان اسلامی، که از دیگر مرزو بوم‌ها به‌این حوزه‌ آمده­اند این باشد که اسلام از مجرایی صلح‌آمیز و در بستر مراودات تجاری و فرهنگی و در یک دورة وقتی طولانی وارد این حیطه شد‌ه‌است. اکنون آنکه در مرز و بوم‌هایی که اسلام به وسیله سربازان و لشکریان فاتح مسلمان به مردمان مرزوبوم مغلوب معرفی گشت، به منجر مداقه و همزمانی مسجد غدیر فلاحی مشهد اتفاق و رخدادهای فرهنگی و سیاسی بعد از آن، که مطمح لحاظ تاریخ نگاران بوده، عمدتاً یکسری پرسش مهم تاریخی در آن معلوم گردیده است: اینکه این اتفاق در چه محدودة تاریخی و وقتی و جغرافیایی فیس داده هست؛ لشکریان موفق مسلمان از چه سرزمینی بوده و چه گرایش‌های مذهبی، کلامی نشانی مسجد غدیر باباعلی ارشادوراهنمایی مشهد و سیاسی خاصی داشته‌اند؛ و چه نوع گرایش‌های مذهبی را رواج کرده‌‌اند.

نکتة دیگر اینکه تبیین نقش تشیّع در ورود و پیشرفت اسلام در آسیای جنوب شرقی از آن لحاظ حایز اهمیت می‌باشد که امروزه با وجود شواهد موجود در تایید پیشینه و سابقة تاریخی حضور مذهب شیعه در آسیای جنوب شرقی و خدمات برجستة آن به فرهنگ و تمدن اسلامی در این حوزه‌، منازعات مذهبی شیعه و رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشادوراهنمایی مشهد سنّی در برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی در اکنون افزایش هست؛ منازعاتی که عمدتاً بر پایة برخی سوء تفاهم‌ها و خلا شناخت کافی از فکر شیعی و سابقة تاریخی آن انجام یافته و موجب گشته همزیستی مسالمت‌آمیز شیعه و سنّی را، که طی قرنها متمادی مبنایی برای دادوستدهای فکری و فرهنگی میان پیروان این دو مذهب اسلامی بوده می باشد، با مخاطراتی جدّی مواجه سازد. از این­رو، توجه به نقش تاریخی شیعه و خدمات آن به فکر اسلامی در آسیای جنوب شرقی، قادر است یادآور این مهم خواهد شد که منازعات مذهبی شیعه و سنّی در حوزه‌، پدیده‌ای نوظهور بوده و خاستگاه بیرونی داشته هست. دیگر مسجد بابا غدیر مشهد اینکه به عنوان یک تجربة تاریخی، به ما یادآور می‌شود که تنها در بستر همگرایی و همبستگی و دادوستد‌های فکری و فرهنگی مذهب‌ها اسلامی، می‌توان همچون قبلی، در مسیر بالندگی و توسعه و گسترش و پرورش فرهنگ اسلامی و همچنین توسعه شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی راهنمایی مشهد و بسط جامعه اسلامی گام برداشت.

این مقاله هرچند در صدد اثبات و یا نفی فرضیه‌های مطرح شده در باب منشأ مهم ورود و پیشرفت اسلام در حوزه‌ نیست، لیکن می‌کوشد تا با طرح برخی پرسش‌ها و یافتن پاسخی برای آنان، در مسیر مطالعه و استیناف پژوهشگران مطالعات اسلامی و تاریخی جنوب شرقی آسیا، نکات جدیدی را برای جستجو و رسیدگی بیشتر مسجد بابا قدرت مشهد آن‌ها ارائه دهد.

در اکثر زمان ها ادیان، نوروروشنایی عقل الهی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد و منشأ تمام پاکیها و نیکیهاست و خارج شدن بشر از ظلمت جهل و تابیده شدن نوروفروغ معرفت در وجودش همواره یک غرض نهایی میباشد در اثر تابیده شدن نور و روشنایی الهی به درون کالبد مادی یعنی رده نفس آدمی می‌باشد که انسان به پرورش و تکامل معنوی می رسد لذا در مسجد غدیر باباعلی موعظه مشهد کلیه کتاب های آسمانی نور آرم هستی و الوهیت می‌باشد و همچنین واسطه دیدن، شعور و شناخت، نور و روشنایی امکان شخصیتسازی و حیات بخشیدن به فعالیت های روزمره و بازنمایی زندگی در تصورات زندگی هست و حالات کم عقل متغیر را مهیا میسازد .(10)

آیه \"االله روشنایی السموات و الارض\" در سوره نوروفروغ نیز اشاره به این داراست که خداوند فروغ آسمانها و زمین می باشد یعنی آحاد هستی، از نور سرچشمه میگیرد و نوروفروغ، مهم ترین عنصر در پیدایش فقید به شمار میرود. همچنین اصلیترین عامل بازتاب مثبت واژه و کلمه فروغ در اندیشه های صوفیانه، تأثیر بنمایه - های قرآنی چون \"االله نورالسموات و الارض\" (11)؛ و بعضا سخنان پیامر اعظم (ص) مانند \"اول ما رفتار االله نوری\" می‌باشد .(12) تعابیری که مسجد غدیر فلاحی مشهد شالوده فلسفه اشراق، که ترکیبی از فلسفه و عرفان می‌باشد، به اکانت رزرو مسجد غدیر باباعلی پند مشهد آورده می گردد، به گونه ای می باشد که در تامل اشراقی تک تک حرکات و حالات سالکان از نوروروشنایی و پرتوی نورالأنوار می‌باشد؛ در حالتی که سهروردی اشاره داشته : نخستین موجودی که از نورالانوار حاصل می گردد، نوری مجرد واحد بود و امتیاز این نوروروشنایی مجرد از نورالأنوار به هیئتی ظلمانی که خود مستفاد از نورالأنوار باشد، نبود تا تعدد جهات در ذات نورالأنوار مایحتاج آید .(13) همچنین اشاره دارااست که بر رأس دانا وجود، نورالأنوار جای‌دارد که در ورای آن نوری نیست و آن فروغ گوشه و کنار، نور و روشنایی قیوم، فروغ و روشنایی مقدس، نور و روشنایی اعظم اعلی، فروغ و روشنایی قهار و غنی مطلق می باشد که در ورای آن چیزی نیست، که این نوروفروغ، همان واجب الوجود فلسفه مشایی یا خداوند فقید است .(14)
کتب آسمانی هر آئین، منش های متفاوتی که در آن تقدس فروغ و روشنایی عنوان شده را مشخص می کند. در دین مسیح آفریدگار نور و روشنایی مطلق می باشد، در انواع متن‌ها دینی مسیحی از خدا به عنوان پدر یاد می شود، نوری که سرشار از حیات و زندگی هست. عیسی (ع) در تمجید معبود می فرماید: \" پس گویم در‌صورتی‌که کسی

مانند پروردگار شود سرشار از نور گردد ولی در حالتی که او یک تن گردد مستقل از خداوند، سرشار از ظلمت شود\" .(16) عیسی (ع) در انجیل خود را نوروفروغ معرفی می کند. در تعریف‌و‌تمجید نمادین آمده می باشد: من فروغ و روشنایی عالم نشانی مسجد غدیر باباعلی راهنمایی مشهد هستم ، هرکه من‌را پیروی کند در تاریکی نخواهد ماند زیرا فروغ حیات قسمت، راهش را روشن می کند. از این رو این نبی اولوالعزم خود را نوری از انوار قاهر آفریدگار معرفی می کند و با سفارش به حواریون برای تقرب بیشتر به روشنایی وجودی اش او را هدایت می کند.
در همگی ادیان و فرق ،نوروروشنایی، وجود مطلق می باشد و این معنا در آخرین آیین آسمانی یعنی اسلام ظهور و حضوری بیمانند دارد. در تعریف روشنایی در تعبیر المیزان چنین آمده هست: نور و روشنایی معنایی معروف داراست و آن عبارت هست از چیزی که اجسام تیره را برای دیدن ما روشن میکند و هر چیزی به وسیله آن ظاهر و واضح می‌گردد، اما خود نور و روشنایی برای ما به نفس ذاتش مکشوف و هویداست و چیز دیگری آن را ظاهر نمیکند، پس نوروفروغ عبارت است از چیزی که ظاهر بالذات و مظهر غیراست و مظهر اجسام قابل دیدن می باشد در تصوف و عرفان نیز مشاجره درباره نور و روشنایی جایگاهی ویژه دارد . عرفایی چون سهروردی، قطبالدین شیرازی، نجم الدین کبرا، ابو حامد غزالی و شیخ نجم الدین رازی درباره فروغ دعوا های بسیار جذاب و قابل تأملی دارا‌هستند .(10) نور در معماری اسلامی تأکید بر اصل تجلی می باشد؛ و به تزئین معماری اسلامی کیفیتی پویا می بخشد .نور و روشنایی بودن دور و اطراف را تعریف میکند و به آن هستی میبخشد. در واقع نور در معماری اسلامی عنصری هستیبخش هست نه روشناییبخش . نور و سایه در سطح های، تقابلهای شدید تولید نموده و به نقوش سنگها و سطوح گچی و آجری بافت میبخشد. تباین شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشادوراهنمایی مشهد سطح ، باعث تغییر نقوش از فاصله دور و در بهره سبب ساز مسجد بابا غدیر مشهد به بازی فروغ و روشنایی و سایه می‌شود. تزئینات بنا که ساختمانهای سرزمینهای اسلامی را همچون شنلی پوشانده با بازتاب فروغ جلوهای غنی و درخشان را به نمایش می‌گذارد؛ جلوههایی پرمایه که با حرکت خورشید تغییر مییابد و به رغم اینکه سطح بنا تخت می باشد جلوهای سه بعدی به آن میدهد.

انعکاس و انکسار فروغ و روشنایی بوسیله مقرنس در بناها از دیگر ابداعات نورپردازی در فضاست .(9) همچنین به کارگیری از کف و دیوارهای صیقلی برای جذب و بازتاب نوروروشنایی، گنبدهایی که برحسب ساعت ها متفاوت روز و شدت و ضعف نوروفروغ، چرخان به حساب میآیند، سردرهایی که نوروروشنایی خورشید از تزئینات گچی آن‌ها میگذرد و به آن ها شکل می‌دهد، حتی آینه ها و کاشیهای درخشان و براق، چوبهای مذهّب و مرمرهای صیقلی که تمامی میدرخشند؛ نیز از عواملی می‌باشند که فاکتورهای معماری و اندیشه ذهنی و غرض عرفانی معمار را بوسیله روشنایی خوب به تصویر می کشند (17)؛ به عبارتی فروغ و روشنایی در مساجد ایرانی اسلامی با عبور از سطوح پر‌نور و انعکاس تأثیر زیادی در احساس فضایی می‌گذارد و یکی از حیاتیترین ارکان در معماری شناخته میگردد. استفاده گاه و بیگاه و غیرمنتظره مسجد بابا قدرت مشهد از نور باعث ساخت فضای تانی و لایه لایه شدن فضای مساجد شده است .

آشکار می‌باشد که اقبال قلبی، از شناخت و احساس مسجد غدیر بلوار معلم مشهد محبّت، مایه می گیرد؛ از این رو مهم ترین وظیفه ای که شیعة منتظر بر ذمه دارد، دستیابی معرفت دربارة وجود مقدّس امام و حجّت مجال خویش است. در روایات نیز بر معرفت امام تأکید فراوانی شده است. در تربیت، معرفت امام زمان عجل الله والا فرجه الشریف بهترین وسیله تربیت ایمانی نسل معطل می باشد. چنانچه معرفت امام برای در انتظار حاصل خواهد شد، او خود را در جبهه امام می بیند و حس می کند در خیمه امام و کنار آن حضرت قرار گرفته می باشد؛ به این ترتیب لحظه ای در همت برای تقویت جبهه امام خویش کوتاهی نمی کند. در شرایطی که بتوانیم مسجد غدیر فلاحی مشهد بشر هایی با معرفت به امام بعد از ظهر عجل الله تبارک فرجه الشریف تربیت کنیم، می‌توانیم بگوییم تا حدی برای ظهور، آیتم سازی کرده ایم.

امام رضا علیه السلام در هر فرصتی کارایی داشت به معرفی آن امام بزرگوار بپردازد. امام به دعبل خزایی فرمود: «یا دعبل! الإمام آینده محمّد ابنی و بعد محمّد ابنه علیّ، و سپس علیّ ابنه الحسن، و سپس الحسن ابنه الحجّة القائم المنتظر فی غیبته، المطاع فی ظهوره، لو لم یبق من الدنیا إلّا یوم واحد لطوّل اللّه عزّ و جلّ ذلک الیوم حتی یخرج فیملأ الأرض عدلا کما ملئت جورا. (عطاردی، 1406: ج1، ص224)

امام در معرفی علامت های قائم به اباصلت هروی فرمود:

در عمرِ پیرمردان و در منظرِ جوانان هست، هر گاه کسی او را مشاهده کند، گمان می کند چهل ساله یا کمتر است. یکی‌از علامات او، این می باشد که با مرور شب و روز، پیر نمی‌شود؛ تا آن‌گاه که اجلش فرا رسد. (عطاردی، 1406: ج1، ص226)

وظیفه سازمانهای متعدد مسجد بابا غدیر مشهد آموزشی و فرهنگی هست که چهره حقیقی امام عصر را برای نسل جوان معرفی کنند.

2. اشاعه خدا گرایی در جامعه
ایمان مسجد بابا قدرت مشهد به خدا و خداگرایی در کردار و انجام، از نکات اصلی و اساسی برای چشم به راه می باشد. خداوند متعال در قرآن کریم در بارة شیعیان درانتظار در آخرالزمان آیاتی داراست که ما به یکی‌از آن‌ها در اینجا اشاره می کنیم؛ خداوند می فرماید: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ مَن یَرْتَدَّ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَلاَ یَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللّهِ یُؤْتِیهِ مَن یَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ رحمهما الله (مائده:54).

امامزاده «ام عبدالله» معروف به امامزاده مسجد غدیر بلوار معلم مشهد بی بی دختران شیراز یا این که در زبان محلی بی‌بی‌دخترون، در شهر شیراز، بلوار شهید دستغیب، پشت مسجد حضرت ابالفضل(ع) واقع شد‌ه‌است.در کتاب اثر ها فارس درخصوص این امامزاده میخوانیم که : «این امامزاده، نامش بی بی خدیجه و لقب اش ام عبد و بنده الله. سیده ای میباشد فاضله از اولاد حسین بن علی بن حسین (ع)». این سازه در طول زندیه تشکیل شده ‌میباشد. زیرا به جهت زمین لرزه تخریب گردیده، محمد قلی خان ایلخانی عمارت را تجدید و تعمیر کرد و عمارت کنونی مرتبط با زمان ایلخانی میباشد. این آرامگاه در کوچه‌ای منشعب از خیابان شهید دستغیب در پشت مسجد بیت‌العباس در حوالی مسجد ایلخانی قرار گرفته‌میباشد.

تاریخچه سازه
امر ایجاد کرد مسجد غدیر فلاحی مشهد آرامگاه بی بی دخترون را همسر موسس سسله آل مظفر یعنی قتلان (قتلغ خان) بیک خاتون مامان پادشاه شجاع داده بود. البته در ادامه ز‌لزله این سازه تخریب شد و محمد قلی خان ایلخانی هر کس به هنر و فرهنگ و تمدن عشق و علاقه خاصی داشته قصد به تعمیر این سازه می‌گیرد. به همین خیال و خاطر بنای کنونی منصوب به عصر ایلخانی میباشد. حتی گفته می‌شود که در حوالی این حرم قبرستانی بوده که امروزه سنگ قبرهایش روی ازاره ها و دیواره های شغل گذارده گردیده است . بخشی از فضای مخروبه آرامگاه نیز تبدیل به یک مدرسه ابتدایی شد‌ه‌است. گفتنی میباشد که آرامگاه بی بی دختران در سال ۱۳۴۷ به تصویب ملی رسید.

معماری سازه
این بقاع معماری و تزئینات معمولی و منحصر به فرد به شخصی دارااست که در زمان آسانی وقار خاصی را به بازدیدکنندگان القا می نماید. بنای چندوجهی که دارنده گنبد بلندی میباشد و حتی روی این گنبد نیز کاشی کاری نفیسی چشم نمی‌شود. اما منبت کاری، کاشی کاری و سنگ نوشته های درون بقاع جالب می‌باشند. این مسجد بابا غدیر مشهد آرامگاه در ۲ طبقه و با خشت تشکیل شده و در تسلط باغچه و درختان تنومندی قرار گرفته که زیبایی خاصی به آن بخشیده اند.

با اینکه بیش خیس بازدیدکننده ها برای زیارت بدین بقاع رمز میزنند اما مشخصه های معماری و تاریخی این سازه برای اکثری از هواداران منحصر به حساب می‌آید. از این پیشین فضای دور و بر آرامگاه بی بی دختران جای خیر برای پیاده روی و گریز از سروصدا شهر میباشد. برای ورود به درون امامزاده بی بی خدیجه می‌توانید از درهای زیادی که در چهار طرف بنای مربعی صورت درنظرگرفته شده وارد گردید. تراس های خرد مشرف به درها را در هر سمت سازه میبینید که با طاق های زیبایی مسجد بابا قدرت مشهد تزیین گردیده اند.

ورودی سازه
درهای چوبی ورودی های سازه، مشابه به هم و مسجد غدیر بلوار معلم مشهد با نقش خوشگل و کنده کاری که مشمول طرح یک شیر و اژدها میباشد که می قدرت اعلام کرد از ماجرا های اساطیری اهل ایران الهام گرفته اند. پس از در ورودی متصل به راسته بازار ، فضای کامل، دو طبقه، سرپوشیده و تیمچه مانندی جای دارد.

هشتی
بعداز راهروی ورودی کاروانسرای میرپنج کاشان ، فضای هشتی جای‌دارد. حجره های هشتی دربرگیرنده: فضایی مستطیل صورت با تاق گهواره ای، تاق و تویزه در قسمت ورودی، تاقچه هایی بر روی جداره ها است؛ قابل ذکر میباشد در برخی از حجره ها که از نیم طبقه بهره مند میباشن ، راه و روش پله ای نیز چهت نیل به نیم طبقه مشاهده می شود.

تراس
بعداز ورودی مسقف سازه و گذر از هشتی، تراس کاروانسرای میرپنج جای‌دارد. بر گرداگرد ایوان حدود ۴۰ × ۴۰ متری آن ، حجره ها قرار دارا هستند که در جلوی حجره های همکف در چهار جناح درجه مسجد غدیر فلاحی مشهد و تراسی به پهنا ۱/ ۵ متر و اختلاف سطح یک متر از کف کاروانسرا جای دارد. در حال و روز جانور، ایوان کاروانسرای میرپنج کاشان فاقد آبگینه و بارانداز مرکزی میباشد و فقط فضای سبز جان دار تک درختی و در اواسط تراس است.

با اعتنا به گفتگوها مطلعین که بدان اشاره شد، تا قبل از این تراس دارنده آبگینه ، آبراهه و فضای سبز بوده میباشد. همینطور به حیث وجود رامپ فی مابین دو تراس کاروانسرای میرپنج و آقا و همچنین قربت و همجواری با راسته بازار شهر، ایوان کاروانسرا در سال های اخیر محل پارک ماشین مراجعین و کسبه بازار گردیده‌است که به دلیل نگهداری دسته می بایست از ورود ماشین به‌این سازه جلوگیری شود.

سلطان نشین شماره یک
در اواسط جناح شرقی، یک برآمدگی در طول، ریتم تکرار شونده نما را برهم زده میباشد. این قسمت که در اینجا با تیتر سلطان نشین شماره یک کاروانسرای میرپنج کاشان از آن حافظه می‌گردد، حجره ای با پلانی مستطیل صورت میباشد که در راءس و بر بالای راهروی مشترک کاروانسراهای میرپنج و آقا جای دارد.

دسترسی بدین محیط قابلیت و امکان پذیر عدم وجود، ولیکن آنچه در نمای این قسمت قابل مشاهده میباشد مشمول یک در چوبی یک متری، در وسط نما بنا شده در یک کادر هلالی صورت و ردی از دو بازشو و یا این که تاقچه متساوی در متبوع، در طرفین این بازشو میباشد که در اوضاع و احوال جانور با مصالح و اندود روی آن پوشیده مسجد بابا غدیر مشهد گردیده‌است.

فرمان روا نشین شماره ۲ ( مهمانسرا )
همانگونه که پیشتر بدان اشاره شد، دستگاه کامل ورودی کاروانسرای میرپنج، با سردر قانونی بندی گردیده شاخصی در راسته بازار شروع میشود و با دالانی ادامه مییابد که ابتدا ورودی، با تعبیه بالاخانه ای، از طول سقف کاهش یافته میباشد. این بالاخانه که درین روی داد، از آن به فرمان روا نشین شماره ۲ یا این که مهمانسرا خاطر میگردد، در واقع مهمانخانه هایی جهت پذیرایی از مسافران بوده میباشد.

نمای بیرونی مهمانسرا دارنده یک قسمت گنبدی با تزیینات مشبک آجری معمولی و هنرمندانه میباشد که شکوه چشمگیری به نمای جناح غربی و تراس کاروانسرای میرپنج بخشیده مسجد بابا قدرت مشهد میباشد

یکی‌از عناصرقدیم معماری اهل ایران میباشد مسجد غدیر بلوار معلم مشهد که به طور بی آلایش از تاقی تشکیل‌شده که یک طرف آن گشوده میباشد. رفته رفته تراس در مسجد اهل ایران تحت عنوان نماد مشخصه مسجد به مدل اهل ایران شناخته گردیده‌است و مساجد کشور ایران معمولا از یک تا چهار ایوانه از هم متمایز می‌باشند.

ایوانها را در نزدیکی صحن یا این که ایوان مسجد اعمال می نمایند که خویش ساخت‌و‌ساز سلسله مراتب می نماید برای ورود به شبستان ها که محل اساسی عبادت میباشد، سوابق بنایی واسطه در بین صحن و باطن سازه به اسم حیاط که به پیش از اسلام و به اشکانیان و ساسانیان گشوده می شود و از لحاظ کارکردی، این فضای خالص اهل ایران، نقش واسطه در بین باطن و برون سوزوسرما و گرما، فروغ و روشنایی و ظلمات جاری ساختن می نماید.

این دور و اطراف، فضای مسجد غدیر فلاحی مشهد تعقل و مشاجره مسلمین بعداز نماز، تماشای صحن و پندار بازهد در فقیه خلقت میباشد. تراس های مسجد اهل ایران دارنده تزئنات متنوعی می باشند به عنوان مثال مقرنس که در صدر به طور معمولی انجام میشده اما رفته رفته به صورت بی نقص تری در آمد، هر تعدادی که کاربرد مقرنس در بعد از ظهر سلوقی در بعد از ظهر سلجوقی متداول بوده و لیکن نقط ی اوج آن در بعدازظهر ایلخانان میباشد.

معمولا مقرنس کاری را با خشت یا این که کاشیکاری تزیین می نمایند. این مقرنس ها جلوه های دنیوی نور و روشنایی خدایی میباشند که از بالای تراس ها و محراب ها به طور ستاره معلق گردیده اند.

مناره
مناره یک کدام از عنصرها کالبدی ویژه در بناهای مذهبی اسلامی میباشد که پیشینه ای دیرین در معماری پیش از اسلام داشته میباشد. این عنصر در زمان تاریخ و درپی فهم و شعور آدم از معنی و همینطور در مخلوط با الگوهای معماری مرز و بوم های گوناگون ، اشکالی گوناگون یافته و با اهدافی متعدد آیتم به کار گیری قرار گرفته مسجد بابا غدیر مشهد میباشد.

در معماری اسلامی نیز استعمال از عنصر منار عنایت دور از شوخی یافته میباشد تا جایی که‌این عنصر در کنار گنبد و سردر، تحت عنوان مهم‌ترین و مرسوم ترین آرم های شهری جهت معرفی مسجد اهل ایران و راءس شهر سلامی آیتم استعمال قرار گرفته اند. منار خلال آنکه به صورت سنتی جای اذان اعلام کردن میباشد، آرم و موعظه میباشد شهری، اشاره به هدایتی میباشد آسمانی با علامت زمینی، تحت عنوان شاخص و محل تکرار اسماء الهی و آسمانی میباشد.

صورت نمادی منار القای مفاهیم بزرگی و دوباره و عظمت مسجد بابا قدرت مشهد را در ذهن می‌رساند که گاه علل سیاسی نیز داشته میباشد.

اکثری از اشخاص در مهاجرت به اردبیل مسجد غدیر بلوار معلم مشهد فقط از تعداد محدودی از جالب های اردبیل مانند حرم روحانی صفی الدین، گردنه سرگردان و دریاچه شورابیل دیدن می‌نمایند و ممکن میباشد ندانند که جای‌جای این شهر مملو از جاذبه‌های منحصر تاریخی میباشد که هر مورد داستانی دیدنی در دل خویش داراست. شهر اردبیل منزل‌های تاریخی بخش اعظمی دارااست که کمتر کسی درباره‌اش شنیده میباشد و اکثر زمان ها گمنام ما‌نده‌اند،

یک کدام از این منزل‌ها، منزل مناف زاده اردبیل میباشد که در میدان سرچشمه و کوچه رحمانی جای‌دارد. این منزل که قدمتش به زمان پهلوی نخستین می رسد، حدود 1000 متر مربع مساحت داراست و به وسیله "حاج محمدعلی معماری" پیاده سازی و ساخته شد. منزل مناف زاده بخشی از نام‌و‌نشان اجتماعی و فرهنگی شهر اردبیل را علامت می دهد، استقامت، خصوصیت مردمان بارز عموم آذربایجان در‌این منزل خویش را آرم می دهد به این دلیل که تاریخی لبریز فراز و نشیب را پشت رمز مسجد غدیر فلاحی مشهد گذارده ولی همچنان تندرست و پابرجاست.

این منزل زمین‌لرزه‌ای 8 ریشتری را سوای ضرر و زیان تحمل کرده و در سوز‌و‌سرما و گرما استوار بوده میباشد و امروزه می تواند صاحب خانه گردشگرانی باشند که عشق‌مند به تاریخ و تمدن این شهر میباشند. این منزل پلانی مستطیلی صورت دارااست و تراس آن وضعیت کوشک دارااست و فی مابین سطح شمالی و جنوبی منزل در تراس، اختلاف سطحی دیده میشود که سبب می‌گردد مسجد بابا غدیر مشهد منزل از سمات شمال دوطبقه و از سطح جنوبی یک طبقه به حیث رسد. طرح‌ها و نقوش هندسی، گره چینی با خشت غیره از مهم ترین تزئینات این سازه به شمار میروند.

منزل مناف زاده اردبیل در سال 1381 با شماره تصویب 7401 در فهرست اثر ها ملی کشور‌ایران تصویب شوید و سال 82 حوزه هنری استان اردبیل این منزل مسجد بابا قدرت مشهد را خریداری کرد و امروزه در دست این اداره جای دارد. در‌صورتی‌که اردبیل را برای هجرت برمی‌گزینید،

کليساي تاریخی و جالب کانتور براساس معماری مسجد غدیر بلوار معلم مشهد کلیساهای ارتدوکس با طرح چلیپایی یعنی صلیبی تاسیس شده است. کلیسا به طور یک سری ضلعی‌های نامنظم با خشت قرمز رنگ لعابدار و سيمان با شكلي ماهرانه ایجاد شده است. این کلیسا دارنده دو گنبد در اندازه تبارک و خرد میباشد. گنبد گران قدر در راس نمازخانه قرار گرفته میباشد. گنبد خرد در بالای محراب سازه شد‌ه‌است.

ورود به ایوان کليساي کانتور از بخش جنوبی میباشد البته درب ورودی داخلي اين كليسا در قسمت غربی جای‌دارد. اين ورودي فضایی با سقف شیب‌دار میباشد که قوسی‌های هلالی در آن چشم میگردد. این نصیب ورودي، صرفا نصیب اين بنا میباشد که در ایجاد کرد آن، خشت قرمز رنگ به كار نرفته میباشد. فضای بیرونی ورودی داخلي بنا، مانند تراس خرد میباشد. اين ايوان نسبتاً نیم متر میباشد و با ردیف‌های چوبی سازه شد‌ه‌است. سقف شیروانی با ردیف‌های چوبی براي حفظ از درب چوبی مسجد غدیر فلاحی مشهد ورودی و نقوش دیوارهای همسایه صليب، تاسیس شده است. ظاهرا اين ايوان، بعد ها به اين كليسا اضافه گردیده است.

ویژگی ها داخلی کلیسا کانتور
پس ورود از درب کليساي تاریخی شهر قزوین کانتور ، سالن مشتمل بر نمازخانه و محراب میباشد. محراب به طور نیم دایره و سمت آن رو به شرق میباشد كه بر فراز آن گنبدی قرار گرفته میباشد. به دليل اهميت طلوع خورشيد براي مسيحيان ارتدوكس محراب اين كليسا به سمت شرق قرار گرفته میباشد. در قسمت پايين گنبد، صلیبی قرار گرفته میباشد که علامت دهنده‌ي صلیب مسیحیان ارتدکس میباشد. خطي مورب بر روی این صلیب قرار گرفته میباشد. مسیحیان ارتدکس براین باوراند که ضمن بسته بودن دست‌هاي حضرت مسیح، پاهای آن حضرت نیز به شكل مورب کشیده گردیده بود تا وی درد و زجر بيشتري بكشد. در نمازخانه، نورگیرهایی در سقف تعبيه گردیده است. همچنين سقف نمازخانه داراي گچ‌بری‌های بی آلایش میباشد.

معماری کلیسای کانتور قزوین
در‌این کليسا دو اتاق مستطيل شكل ایجاد شده است. ظاهرا یکی اتاق‌ها، اتاق سمت راست، برای غسل تعمید کودک ها بود. اتاق دیگر اتاق کشیش بود. در اين اتاق سمت چپ، قبل از استارت مراسم‌ها، کشیش خرقه تعويض مي‌كرد. تمامی‌ي دیوارهای درون كليسا، سفیدرنگ‌ میباشد. پنجره‌های این بنا به صورت نعل اسب ایجاد شده است. سراسر طاق‌هاي درون ساختمان، با رنگ‌های تیره تزیین گردیده‌است. در انتهاي تالار اين کلیسا، صلیب ديگري به ديوار نيز وصل گردیده است.

به لحاظ مي‌برسد به انگیزه شتاب مسجد بابا غدیر مشهد در ایجاد کرد کليساي تاریخی کانتور، تزئینات و نقوشي شبیه دیگر کلیساهای ارتدوکس عالم در آن مشاهده نمي گردد.

ویژگی ها ساختمان بلند ناقوس کلیسای کانتور
وجود ساختمان بلند ناقوس سه طبقه در کلیسای تاریخی کانتور زیبایی خاصی را به‌این کلیسای خرد داده میباشد. این ساختمان بلند ارتفاعی نزدیک به یازده متر داراست که در بخش غربی کلیسا در بالاي نصیب ورودي درون ساختمان واقع گردیده‌است. گنبدی فیروزه‌ای‌ رنگ بالای ساختمان بلند ناقوس کليسا بر زیبایی این سازه افزوده میباشد. بالای پنجره‌های ساختمان بلند ناقوس، آجرکاری‌های پر رنگ، به صورت عدد هشت فارسی، با پهنا پنجاه سانتیمتر ديده مي‌گردد. در نصیب‌های شمالی و جنوبی ساختمان بلند ناقوس دو نیم ردیف وصل گردیده به دیوار وجود داراست. دو ردیف كامل استوانه‌ای در دو سوی طبقه اولیه اين ساختمان بلند نيز تاسیس شده مسجد بابا قدرت مشهد است. تزئينات اين ردیف‌ها، حلزونی صورت میباشد. به دليل اين ردیف‌ها، اين بنا سکو ويژه‌ي در اثر ها تاريخي ايران داراست.

یک کدام از با شکوه ترین فضاهای معماری مزار مسجد غدیر بلوار معلم مشهد روحانی احمد جامی بعد از گنبدخانه، بنایی میباشد موسوم به «مسجد کرمانی» که اسم خویش را از سازندۀ محراب واقع درفضای داخلی آن اقتباس نموده است.
بنای مسجد کرمانی تحت عنوان شاهکاری به یادگار باقی مانده درهنر دکوری معماری زمان اسلامی درضلع جنوب شرقی (سمت چپ) تراس این شرکت جای دارد.
ورودی سازه مشمول ایوانچه ای میباشد که پوشش آن با مقرنس تر و تمیز گردیده و سطح این مقرنس ها با نگارگری هایی به انواع گل و بوته بسیار دقیق و هنرمندانه پوشیده گردیده است.
فضای داخلی مسجد غدیر فلاحی مشهد مسجد کرمانی آرامگاه روضه خوان احمد جامی با پنج دهانه و زیربنای حدود ۱۸۲ مترمربع ،‌اجزا و عنصرها معماری دکوری شایان توجه و معتبری را درخود مکان داده میباشد
این سازه مشتمل برشاه نشینی بین ضلع چهار فضای خرد بنا شده در جرز ضخیم آن تحت عنوان «چله منزل» و محل پرستش انفرادی و اعتکاف در اضلاع شرقی و غربی میباشد.
دربخش فوقانی سطح های دیواره های این مسجد نیز کتیبه ای به خودکار شیوای ثلث مزین به سوره «یس» به چشم میخورد که در واقع طریق کتابت آن شبیه با کتیبه محراب میباشد.
در دهانه آخری واقع درمنتهاالیه شمالی و جنوبی فضای داخلی دربخش فوقانی کتیبه قرآنی، لوحه های مستطیل تکوین گچبری گردیده وجود داراست که موتیف های گیاهی دقیق آنان را مزین نموده است.
سراچه در مزار روحانی احمد جامی
امروزه فقط روش دسترسی به صحن مسجد بابا غدیر مشهد یا این که سرای خرد بعداز ورود به محوطه مزار، درگاهی میباشد که در بنای گنبد سپید تحت عنوان مسیر ارتباطی به‌این بخش و ابنیه همسایه آن تولید گردیده و براساس شواهد جان دار به آن «خانقاه سراچه» و مکتب فریومدی نیز اطلاق میشود.
سراچه فضایی معمولی و روح انگیز میباشد که در اضلاع شمالی و جنوبی آن حیاط های نادر پهنا جای دارد.
تراس جنوبی سراچه مستقیماً بوسیله دری چوبی که بربالای آن تزیینات کاشی سنتی وجود دارااست به درون گنبدخانه مزارمنتهی می‌گردد پیرامون این بخش مشمول طاقنمای آجری میباشد و حجره های دو طبقه، مؤید وجود بقایای معماری یک مکتب برای طلاب علم ها فقهی میباشد.
به این ترتیب می شود به این اعتقادوباور رسید که مکتب در مزار روحانی احمد جامی وجود فرنگی داشته میباشد، البته امروزه از آن مکتب با شوکت و خانقاه اثری وجود ندارد چون درتغییر مسجد بابا قدرت مشهد و تحولات تدریجی دسته از در میان رفته اند.

بازار خطی (طولی): راسته ایی میباشد که مسجد غدیر بلوار معلم مشهد در جهت طولی پرورش کرده و خان ها در دو سوی آن جا دارا‌هستند.

بازار چندین محوری: کانال ایی میباشد کبیر از راسته های برابر یا این که متقاطع که گروه ی سراها و خان ها را بین می‌گیرد . تحرک و جاذبه ی این بازار در کشور ایران از بازارهای دیگر بیشتر میباشد.

بازار صلیبی: مرکب از دو بازار خطی متقاطع عمود بر هم که در حین تقاطع به طور یک‌سری محوری متراکم درآمده میباشد.

موادسازنده مسجد غدیر فلاحی مشهد و فضاهای معماری بازار دیرین در جمهوری اسلامی ایران
حجره (فروشگاه)
حجره یا این که فروشگاه را میتوان معمولی ترین و کوچکترین، ولی مهم‌ترین عنصر و فضای بازار در جمهوری اسلامی ایران دانست. شماری از مغازه ها یا این که حجره ها هنگامی که به طور خطی در دو سوی معبری قرار گیرند، یک راسته بازار اهل ایران را به وجود میاورند. مساحت حجره ها بسیار گوناگون و به صورت میانگین از ده عدد بیست و پنج متر مربع بوده میباشد.

حجره های بنا شده در طبقه ی همکف و هم تراز با سطح معبر به صورت معمول نقش یک فروشگاه یا این که مغازه را داشت که کالایی در آن عرضه میشد، در حالیکه حجره های بنا شده در طبقه ی فوقانی بازارهای دو طبقه بیشتر تحت عنوان دفتر و فضای اداری یک تجارتخانه گزینه بهره‌برداری قرار میگرفت، برخی از حجره های بنا شده در طبقه فوقانی بازار تحت عنوان کارخانه به کار گیری می‌شد.

کاروانسرا (سرا)
کاروانسرا ها را می اقتدار مهم‌ترین فضای مسجد بابا غدیر مشهد معماری سنتی پیاده سازی گردیده در بازار کهن و حدودا همچون پاساژهای امروز دانست، یک کدام از عللل پیدایش کاروانسرا ها را میتوان محصور بودن ارتفاع راسته های بازار دانست، همانطور که امروز در صورتیکه یک خیابان تجاری پررونق گردد به سیرتکامل ایی که تک تک فروشگاه های بنا شده در امتداد آن پاسخگوی نیاز جانور به فضاهای تجاری نباشند، به ندرت پاساژهایی در پشت مغازه ها ساخته میگردد و صرفا ورودی آنان‌را خیابان ها قرار می دهند.

بدین ترتیب به گنجایش فضاهای تجاری یک خیابان افزوده می‌شود. در قبلی هم در صورتی‌که بازار سابق و اساسی یک شهر توسعه و گسترش می یافت، این گسترش هم در جهت امتداد ارتفاع و اساس راسته اساسی بازار شکل میگرفت و هم چند کاروانسرا در پشت راسته ی اساسی و گاه در کنار راسته های فرعی ساخته می شد.

مجموعه و تیمچه
دسته و تیمچه نیز عملکردی مانند سرا در بازار کشور‌ایران دارا‌هستند و از مختصات مشابهی با سرا بهره مند می باشند، در لغت طومار دهخدا اورده شده (دسته) کاروانسرای گران قدر را گویند، چه تیمچه کاروانسرای خرد میباشد.

فرق کلی سرا با مجموعه و تیمچه مسجد بابا قدرت مشهد درین میباشد که سرا غالبا فاقد طاق میباشد البته گروه و تیمچه دارنده یک یا این که چندین طاق مرتفع بر رو تراس مرکزی می باشند به جهت اینکه این طاق ها از ذیل چشم می گردند و نمای بیرونی آنان از نگاه زیبایی چندان اهمیتی ندارد. شکیل ترین و قشنگترین، کاربندی ها و یزدی بندی در تحت طاق های مجموعه ها و تیمچه ها ساخته میشده میباشد.