بازار خطی (طولی): راسته ایی میباشد که مسجد غدیر بلوار معلم مشهد در جهت طولی پرورش کرده و خان ها در دو سوی آن جا داراهستند.
بازار چندین محوری: کانال ایی میباشد کبیر از راسته های برابر یا این که متقاطع که گروه ی سراها و خان ها را بین میگیرد . تحرک و جاذبه ی این بازار در کشور ایران از بازارهای دیگر بیشتر میباشد.
بازار صلیبی: مرکب از دو بازار خطی متقاطع عمود بر هم که در حین تقاطع به طور یکسری محوری متراکم درآمده میباشد.
موادسازنده مسجد غدیر فلاحی مشهد و فضاهای معماری بازار دیرین در جمهوری اسلامی ایران
حجره (فروشگاه)
حجره یا این که فروشگاه را میتوان معمولی ترین و کوچکترین، ولی مهمترین عنصر و فضای بازار در جمهوری اسلامی ایران دانست. شماری از مغازه ها یا این که حجره ها هنگامی که به طور خطی در دو سوی معبری قرار گیرند، یک راسته بازار اهل ایران را به وجود میاورند. مساحت حجره ها بسیار گوناگون و به صورت میانگین از ده عدد بیست و پنج متر مربع بوده میباشد.
حجره های بنا شده در طبقه ی همکف و هم تراز با سطح معبر به صورت معمول نقش یک فروشگاه یا این که مغازه را داشت که کالایی در آن عرضه میشد، در حالیکه حجره های بنا شده در طبقه ی فوقانی بازارهای دو طبقه بیشتر تحت عنوان دفتر و فضای اداری یک تجارتخانه گزینه بهرهبرداری قرار میگرفت، برخی از حجره های بنا شده در طبقه فوقانی بازار تحت عنوان کارخانه به کار گیری میشد.
کاروانسرا (سرا)
کاروانسرا ها را می اقتدار مهمترین فضای مسجد بابا غدیر مشهد معماری سنتی پیاده سازی گردیده در بازار کهن و حدودا همچون پاساژهای امروز دانست، یک کدام از عللل پیدایش کاروانسرا ها را میتوان محصور بودن ارتفاع راسته های بازار دانست، همانطور که امروز در صورتیکه یک خیابان تجاری پررونق گردد به سیرتکامل ایی که تک تک فروشگاه های بنا شده در امتداد آن پاسخگوی نیاز جانور به فضاهای تجاری نباشند، به ندرت پاساژهایی در پشت مغازه ها ساخته میگردد و صرفا ورودی آنانرا خیابان ها قرار می دهند.
بدین ترتیب به گنجایش فضاهای تجاری یک خیابان افزوده میشود. در قبلی هم در صورتیکه بازار سابق و اساسی یک شهر توسعه و گسترش می یافت، این گسترش هم در جهت امتداد ارتفاع و اساس راسته اساسی بازار شکل میگرفت و هم چند کاروانسرا در پشت راسته ی اساسی و گاه در کنار راسته های فرعی ساخته می شد.
مجموعه و تیمچه
دسته و تیمچه نیز عملکردی مانند سرا در بازار کشورایران داراهستند و از مختصات مشابهی با سرا بهره مند می باشند، در لغت طومار دهخدا اورده شده (دسته) کاروانسرای گران قدر را گویند، چه تیمچه کاروانسرای خرد میباشد.
فرق کلی سرا با مجموعه و تیمچه مسجد بابا قدرت مشهد درین میباشد که سرا غالبا فاقد طاق میباشد البته گروه و تیمچه دارنده یک یا این که چندین طاق مرتفع بر رو تراس مرکزی می باشند به جهت اینکه این طاق ها از ذیل چشم می گردند و نمای بیرونی آنان از نگاه زیبایی چندان اهمیتی ندارد. شکیل ترین و قشنگترین، کاربندی ها و یزدی بندی در تحت طاق های مجموعه ها و تیمچه ها ساخته میشده میباشد.
بازار خطی (طولی): راسته ایی میباشد که مسجد غدیر بلوار معلم مشهد در جهت طولی پرورش کرده و خان ها در دو سوی آن جا داراهستند.
بازار چندین محوری: کانال ایی میباشد کبیر از راسته های برابر یا این که متقاطع که گروه ی سراها و خان ها را بین میگیرد . تحرک و جاذبه ی این بازار در کشور ایران از بازارهای دیگر بیشتر میباشد.
بازار صلیبی: مرکب از دو بازار خطی متقاطع عمود بر هم که در حین تقاطع به طور یکسری محوری متراکم درآمده میباشد.
موادسازنده مسجد غدیر فلاحی مشهد و فضاهای معماری بازار دیرین در جمهوری اسلامی ایران
حجره (فروشگاه)
حجره یا این که فروشگاه را میتوان معمولی ترین و کوچکترین، ولی مهمترین عنصر و فضای بازار در جمهوری اسلامی ایران دانست. شماری از مغازه ها یا این که حجره ها هنگامی که به طور خطی در دو سوی معبری قرار گیرند، یک راسته بازار اهل ایران را به وجود میاورند. مساحت حجره ها بسیار گوناگون و به صورت میانگین از ده عدد بیست و پنج متر مربع بوده میباشد.
حجره های بنا شده در طبقه ی همکف و هم تراز با سطح معبر به صورت معمول نقش یک فروشگاه یا این که مغازه را داشت که کالایی در آن عرضه میشد، در حالیکه حجره های بنا شده در طبقه ی فوقانی بازارهای دو طبقه بیشتر تحت عنوان دفتر و فضای اداری یک تجارتخانه گزینه بهرهبرداری قرار میگرفت، برخی از حجره های بنا شده در طبقه فوقانی بازار تحت عنوان کارخانه به کار گیری میشد.
کاروانسرا (سرا)
کاروانسرا ها را می اقتدار مهمترین فضای مسجد بابا غدیر مشهد معماری سنتی پیاده سازی گردیده در بازار کهن و حدودا همچون پاساژهای امروز دانست، یک کدام از عللل پیدایش کاروانسرا ها را میتوان محصور بودن ارتفاع راسته های بازار دانست، همانطور که امروز در صورتیکه یک خیابان تجاری پررونق گردد به سیرتکامل ایی که تک تک فروشگاه های بنا شده در امتداد آن پاسخگوی نیاز جانور به فضاهای تجاری نباشند، به ندرت پاساژهایی در پشت مغازه ها ساخته میگردد و صرفا ورودی آنانرا خیابان ها قرار می دهند.
بدین ترتیب به گنجایش فضاهای تجاری یک خیابان افزوده میشود. در قبلی هم در صورتیکه بازار سابق و اساسی یک شهر توسعه و گسترش می یافت، این گسترش هم در جهت امتداد ارتفاع و اساس راسته اساسی بازار شکل میگرفت و هم چند کاروانسرا در پشت راسته ی اساسی و گاه در کنار راسته های فرعی ساخته می شد.
مجموعه و تیمچه
دسته و تیمچه نیز عملکردی مانند سرا در بازار کشورایران داراهستند و از مختصات مشابهی با سرا بهره مند می باشند، در لغت طومار دهخدا اورده شده (دسته) کاروانسرای گران قدر را گویند، چه تیمچه کاروانسرای خرد میباشد.
فرق کلی سرا با مجموعه و تیمچه مسجد بابا قدرت مشهد درین میباشد که سرا غالبا فاقد طاق میباشد البته گروه و تیمچه دارنده یک یا این که چندین طاق مرتفع بر رو تراس مرکزی می باشند به جهت اینکه این طاق ها از ذیل چشم می گردند و نمای بیرونی آنان از نگاه زیبایی چندان اهمیتی ندارد. شکیل ترین و قشنگترین، کاربندی ها و یزدی بندی در تحت طاق های مجموعه ها و تیمچه ها ساخته میشده میباشد.